Akadosumer kayitlarinda,40,50,60 gibi bazi rakamlar,bazi tanrilarin ifade edilmesinde de kullaniliyordu.Mesela E-Ninnu,Ninnu Tapinagi,ayni zamanda “50’ler tapinagi” olarak da taniniyordu.
Asagida bu liste halinde goruluyor..
| Tanri | Tanriça Es’i,Esdegeri veya ‘Kizkardes’i | Sehir’i | Kutsal Sayisi |
| Anu | Antu(m) | Uruk, Eanna | 60 |
| Enlil | Ninlil | Nippur, Ekur | 50 |
| Ea | Damkina | Eridu, Eengurra | 40 |
Burada,Tanri-Tanriça’larin farkli kutsal sayilari ile karsilasiyoruz.Bunlari daha once zaten ele almistik.Ilgilenen okur,o çalismalara bakabilir.
Bu rakamlar,bize,daha sonra bunlari kullanan topluluklarin ve dini egilimlerin,baslangiçta dayandiklari farkli tanrilari saptamak bakimindan da onem tasiyor.Gilgamis veya Turuva kirali’nda, ‘50’ nin one çiktigini goruyor isek,bunlarin Ates kultu ile olan yakinliginin Enlil uzerinden geldigi sonucuna varabiliriz.
“40 harami” veya “40 çikarma” rituelleri,”40 ermis”,”40 gece-40 gunduz” gibi nitelemeler,dikkatli bir sekilde izlendiginde bizi EA-enki,Abzu,Kenan kultune kadar ulastirabilir.
60 uzerinde ayrica durmamiz gerekecektir.Cunku Anu,ates-gunes kultunun ilk temsilcisidir;baslangiçtaki ‘tanri’dir.Ve giderek ‘notr’ kaldigini dusundurecek bir gelisme yasaniyor.Anu'nun,daha dogrusu onun temsil ettigi toplulugun,Indoaryen dillerinde, “erkek-disi-notr” yapilanmasinda da rol oynamis olabilecegini dusunuyorum.Bu noktaya ilerde donecegiz.
Sayi sisteminin 60’li yapilanmasinda Anu kultu belirleyici olmus olmali.Eski toplumda ,nedensiz ‘kurgu’ aramak bos bir çabadir ve boyle davrananlarin bir arpa boyu ilerleyemedigi de gorulmustur zaten.Bu topluluklar,sonradan kutsal sayilacak miktarda bir ‘erkek yurttas’ sayisi temelinde orgutlenmis olmaliydilar.Bunun izlerini,bir dizi anlatimda ortaya koymustuk.Giderek artan,karmasiklasan yapilarda,bu eski ‘yurttas erkekler’in varligi ‘kutsal 40’lar,’50’ler’,’6O’lar’,’100’ler’ ve çok daha sonraki Indoaryen (ve Hitit) topluluklarinda “Kutsal 1000”ler halinde surmeye baslar."1000 Hitit tanrisi” oldugunu ileri suren Hititologlarin bu iddiasi,tamamen bos kuruntulara dayanmaktadir.Onlar "1000 tanri”nin varligini hiçbir zaman ispatlayamadilar.Kendilerine ,neden 900 degil de “1000” oldugu sorusunu sorabilseler,o zaman belki konunun asil ozu uzerine girebilme olanagi ortaya çikar.Bu rakamlar,yeniden soyluyorum,farkli donemlere ait olarak ortaya çikan,gunumuzun ve eski Yunan topluluklarinin kavramlariyla, “ozgur erkek yurttas” sayisini ifade ederler ve koleci Yunan topluluklarina degin de,artan sayilar temelinde,bu gelenek kullanilmistir.Modern topluma geçiste bu, ‘soylular kurullari” halinde evrilirken,erken donem topluluklarinda,dini kast içinde erimis ve onceki varligini ‘kutsal Kirklar,elliler,altmislar,yuzler’ olarak surdurmustur.
Hem “su” kultlu,hem “ates” kultlu topluluklara buyuk bir etkide bulunmus olan Ates kultunun ontemsilcisinin,Anu topluluklarinin,sayi sistemini kendi oz orgutlenmeleri temeline dayandirmasi kadar dogal bir sey olamaz.Eski toplum, orgutlenme ve ulesim sozkonusu oldugunda,butun simdiki topluluklar kadar gerçekci temellerden hareket eder.Butun bir sayi sistemini,gunumuze kadar bozulmadan bize devreden bu eski toplumun çikis noktalarinin son derece ‘reel’ oldugu;bu rakamlarin son derece ‘reel’ olmasindan da bellidir.Tabi burada,rakamlari var ederken ‘reel’ davranan eski toplumun ‘din’ varederken neden ‘irreel’ davranmis olabilecegi gibi bir soruyu yanitlamasi gereken ben degilim;bunu,agizlarini açtiklarinda,konusma veya yazilarina “mitoloji”,”uydurma”,”dussel hayal”,”hikaye” falan diye baslayanlar yanitlamalidir.
60 rakam bazi,tamamen,Anu kult merkezli toplulugun 6O gerçek kisi temelli orgutlenmesine dayandirilmis gorunuyor.Bunun izlerini,Anu kultunun bir koluna dayanmis,giderek bozulmus gibi gorunen Durzi,Bektasi gibi yapilanmalarda da ortaya çikarmaya çalisacagiz.
