Pazartesi, Ocak 21, 2008
...
(Aksak’ta) 6 kıral 99 sene hüküm sürdü.
Aksak yenildi ve kırallığı Kiş’e taşındı.
....
(Kiş’te) 7 kıral 491 sene hüküm sürdü.
Kiş yenildi ve kırallığı Erek’e taşındı.
.....
(Erek’te) 1 kıral 25 sene hüküm sürdü.
Erek yenildi ve kırallığı Aggade’ye taşındı.
....
(Aggade’de) 11 kıral 197 sene hüküm sürdü.
Aggade yenildi ve kırallığı Erek ’e taşındı.
....
(Erek’te) 5 kıral 30 sene hüküm sürdü.
Erek silahla yenildi ve kırallığı Gutti güruhlarınca alınıp oturuldu.
....
( Gutti güruhlarında) 21 kıral 91 sene 40 gün hüküm sürdü.
Gutti güruhları yenildi ve kırallıkları Erek’ taşındı.
...
(Erek’te) 1 kıral 7 sene, 6 ay,15 gün hüküm sürdü.
Erek silahlarla mahvedildi (ve) kırallığı Ur’a taşındı.
...
(Ur’da) 5 kıral 108 sene hüküm sürdü.
Erek yenildi ve kırallığı Ur’a taşındı.
....
(Ur’da) 5 kıral 1O8 sene hüküm sürdü.
Ur yenildi ve kırallığı İşin’e taşındı.
....
(İşin’de) 14 kıral 203 sene hüküm sürdü.”
***
Bu liste İÖ.2170/1950 yıllarına kadar gelip orada durmaktadır. Bu yaklaşık tarih arkeolojik verilerle doğrulanmıştır. Burada asıl sorun, geriye doğru giderek, söz konusu olan ve “milat” olarak kullanılan somut “Tufan/Afet” ritüelinin, hiç olmazsa yaklaşık tarihini keşfetmektir.
Okura şunu belirtmek isterim ki, bu listede yer alan ‘isimler’ konusuna ve tarih değerlerine şu anda pek fazla itibar etmek gerekmiyor. Çünkü kıral ‘isim’leri, o dönemde şimdi anlaşılan anlamda bir isim değil, daha çok statü-konum tanımı, sıfatlardı. Örneğin Hıristiyanlığın Roma’ya geçişinden beri İsa’dan sonra Vatikan’da hep ‘Papa’ bulunmaktadır ama, bu ‘Papa’lar bir ve aynı şahıslar değildi. Bu Papa’lar, üstelik, seçildiklerinde hep başlangıçtaki “aziz Papa”ların “isim”lerini almaktadırlar. Orada, bir Vatikan Tarihçesi çıkarılsa, ve seçilmiş Papa’lar hep aynı “ismi” alma geleneği sürdürselerdi, Vatikan Papa’sının neredeyse 2000 yıl yaşadığına hükmetmek ne kadar doğru ise, eski tabletlerin “tek şahsı”nın bı kadar uzun yaşadığına hükmetmek de, o kadar doğru olacaktır.
Ayrıca, tabletlerdeki bu ‘isim’ okumaları, ses değerleri bakımından da, son yüzyıl içinde, günümüzde hala, değişmeye devam etmektedir.(*)
“Tarihler” bakımından ise, farklı rakam yazılımlarının değişik tarzda okunması olasılığı çok yüksek görünüyor. Eski rakamların bir dizi farklı rakam değeri haliyle okunmasının mümkün olduğuna, daha önce dikkat çekmiştik. (Zaman Ölçüm Değerleri )
Tabletlerin yeniden yazıldığı döneme doğru geldikçe, farklı rakam değerlerin kullanılmaya başlanması, erken dönem rakamlarının yanlış okunma ihtimalini çok güçlendirmektedir.
***
(*) Sümer uzmanlarımız bu dönemlere ilişkin olarak, eski tarihi genellikle 20 yy değerleriyle ele aldıkları için "hanedanliklar"a dönüştürmekte acele etmiş görünüyorlar.
Bu listelerde, önce henüz tam bir 'baba-oğul' ilişkisine bağlı kıraliyet dönüşüm egemenliği göremiyoruz. Ayrıca orada kullanılan 'oğul', şimdi anlaşılan anlamda “oğul” olmak zorunda değildi. Bir kıral, bir başka akrabasını veya herhangi birisini 'oğul' ilan edebilir ve “oğlu” olarak değerlendirebilirdi. Bunu Hitit kıraliyet yapısında ele almıştık.
Ayrıca bu dönemdeki kıral seçimlerinde erkekler arasındaki “güç yarışmaları”, “kurra çekimleri”, iki toplum birime ait olanlar arasında devrevi, rotasyonel yapı gibi başka seçim faktörleri söz konusudur. "Oğul" sözcüğünün görüldüğü her yerde, ondan bugün anlaşılanı anlamak kadar yanlış bir şey olamaz.
Secere kayıtlarında “yenilgi” ve “silahla yenilgi” kavram farklılığını, silahlı ve silahsız “savaş”lara bağlı ele almak doğru görünüyor. Böylece, iktidarın eski el değiştirme biçimlerinde, izlerini erkek Yunan topluluklarında da göreceğimiz, “kralların güç denemesi, müsabaka” yoluyla seçimi; Maraton koşuları ve Olimpiyatların anlamı daha çok berraklığa kavuşacaktır.
Uzmanlarımızın “birinci Uruk hanedanlığı” diye tanıttıkları yapının kırallarını incelemek çok verimli olacak gibi görünüyor. Mesela burada “Utu’nun oğlu”, “çoban Lugal banda”, “Kua kentinden balıkçı Dumuzi”; “babası bir göçebe olan Gılgamış” peşpeşe kıral olmaktaydılar. Bu ifadelerin, bu tanıtım değerlerinin tümü farklı dillere, dolayısıyla farklı toplum birimlere ait görünüyor. Bu ise, Yönetim makamının Uruk’ta olmasının, kıralın mutlaka Uruk’lu olmasını gerektirmeyen bir düzenlemeye, rotasyonel sistemle bağlı ele alınmış olabileceğini gösteriyor.
(**) Krs. İçin bkz.
The Sumerian king list, 2.1.1)
After the flood had swept over, and the kingship had descended from heaven, the kingship was in Kiš. In Kiš, Ĝušur became king; he ruled for 1200 years. Kullassina-bēl ruled for {960} {(ms. P2+L2 has instead:) 900} years. Nanĝišlišma ruled for (ms. P2+L2 has:) {670} (?) years. En-taraḫ-ana ruled for (ms. P2+L2 has:) {420} years ……, 3 months, and 3 1/2 days. Babum …… ruled for (ms. P2+L2 has:) {300} years. Puannum ruled for {840} {(ms. P2+L2 has instead:) 240} years. Kalibum ruled for {960} {(ms. P2+L2 has instead:) 900} years. Kalūmum ruled for {840} {(mss. P3+BT14, Su1 have instead:) 900} years. Zuqāqīp ruled for {900} {(ms. Su1 has instead:) 600} years. (in mss. P2+L2, P3+BT14, P5, the 10th and 11th rulers of the dynasty precede the 8th and 9th) {Atab} {(mss. P2+L2, P3+BT14, P5 have instead:) A-ba} ruled for 600 years. Mašda, the son of Atab, ruled for {840} {(ms. Su1 has instead:) 720} years. Arwium, the son of Mašda, ruled for 720 years. Etana, the shepherd, who ascended to heaven and consolidated all the foreign countries, became king; he ruled for {1500} {(ms. P2+L2 has instead:) 635} years. Baliḫ, the son of Etana, ruled for …….}
39. a-ma-ru ba-ur3-«ra-ta»
40. ejer a-ma-ru ba-ur3-ra-ta
41. nam-lugal an-ta ed3-de3-a-ba
42. kicki nam-lugal-la
43. kicki jucurx(JIC.UR3)
Tufan’dan Önce-Tufan’dan Sonra
Tufan’dan Önce-Tufan’dan Sonra–2
Tufan’dan Önce-Tufan’dan Sonra–3
Eski Toplumda 'Veba', 'Atsineği' ,'Sağanak Yağmur'(Tufan)...
Kuran ve Tevrat'ta 'Kutsal Tufan' anlatımı-2
Mezopotamya Erken Dönem Kırallar Listesi
Sümer Oluşumu ve Larsa Kıraliyet Listesi...
Mezopotamya'nın İktisadi Tarihi-4
Eski Toplumdan Kuran’a Ulaşan İzler
“Tanrı kâinatı 6 günde yarattı”
“Tanrı kâinatı Neden 6 günde yarattı”
