Toplum Ve Tarih: EŞNUNNA YASALARI

Cuma, Mayıs 12, 2006

5) EŞNUNNA YASALARI

(Öngiriş)

..........21gün
..........Bilalama
..........Eşnunna kırallığı
..........heykel, babasının evine doğru
..........Supur-Samaş
..........Dicle nehri
... güçlü silahın yerleştirildiği 1. gün

§-1) 1 kur arpa 1 şekel gümüşe
3 qa baş-yağı (iyi yağ) 1 şekel gümüşe
1 sut 2 qa bitki-yağı1 şekel gümüşe
1 sut 5 qa domuz yağı 1 şekel gümüşe
4 sat katran 1 şekel gümüşe
6 mana yün 1 şekel gümüşe
2 kur tuz 1 şekel gümüşe 1 kur (x x) 1 şekel gümüşe
3 mana bakır 1 şekel gümüşe
2 mana arıtılmış bakır 1 şekel gümüşe (=eşittir)

§-2) 1 qa bitki yağı- iskarta (olan) 5 sat arpaya
1 qa domuz yağı-iskarta- 2 sat 5 qa arpaya
1 qa katran-iskarta- 8 qa arpaya (eşittir)

§-3) 1 yük arabası, emeği (kirası) öküzleri ve sürücüsü ile (birlikte) 1 massiktum 4 sat arpaya. Eğer gümüş (ödenecekse) emeği 1/3 şekeldir. Onu bütün gün sürecektir (sürebilecektir)

§-4) 1 geminin kirası 2 qa'sı 1 kur'dan ve gemicinin kirası 1 sat 1 qa'dır. Bütün gün sevkedecektir (kullanacaktır)

§-5) Eger gemici ihmal ederse ve gemiyi batırırsa, bütün batırdıklarını ödeyecektir.

§-6) Eger bunalım içinde ( ?) olan bir adam onun olmayan (kendine ait olmayan) bir gemiyi zaptederse 10 şekel gümüş ödeyecektir

§-7) Harmancının emeği 2 sat arpa, eğer gümüş (ödeyecekse), emeği 12 uttetu (dane) dir. (12 dane ağırlığı gümüştür)

§-8) 1 sütum arpa, savurucunun emeği(dir)

§-9) (Eger) bir adam 1 şekel gümüşü harman yapmak için bir kiralık adama (isçiye) verir ve o adam onun emrinde çalışmazsa ve harmanı her yerde ( ?) harmanlamazsa 10 şekel gümüş ödeyecektir. 1 sutum 5 qa, emeği karşılığı alacak (işten) çıkacaktır. Arpa, yağ, kumaş tayinini geri verecektir .

§-10) 1 sütum arpa, eşeğin emeği, 1 sütum arpa, sürücüsünün emeği, bütün gün onu sürecektir (kullanacaktır)

§-11) Kiralık işçinin emeği 1 şekel gümüş, onun yiyeceği 1 uttetum (gümüş), 1 ay çalışacaktır.

§-12) Bir adam ki muskenum'un tarlasında, ekin desteleri arasında öğle (uykusu) saatinde yakalanır, 10 şekel gümüş ödeyecektir, gece vakti ekin desteleri arasında yakalanırsa ölecektir, yaşamayacaktır .

§-13) Bir adam ki bir muskenum'un evinde, ev içinde, ögle (uykusu) saatinde yakalanır, 10 şekel gümüş ödeyecektir. Geceleyin ev içinde yakalanırsa ölecektir, yaşamayacaktır .

§-14) ....adamın emeği 5 şekel gümüş getirirse (0 zaman) karşılık ücreti 1 şekel (gümüştür) 10 şekel gümüş getirirse, karşılık ücret 2 şekeldir .

§-15) Bir tüccar ve bir meyhaneci kadın, bir erkek kölenin ve bir kadın kölenin elinden gümüşü, arpayı, bitkisel yağı tüketinceye kadar almayacaktır ( alamayacaktır)

§-16) Mirastan (henüz hissesini) almamış bir adamın oğlu(na) veya bir köleye güvenilmeyecektir.

§-17) Bir adamın oğlu, kayınpederinin evine başlık getirsin (getirirse) ve eğer ikisinden biri kaderine giderse (ölürse) gümüş, sahibine dönecektir .

§-18) Eğer (erkek) kadını alır (onunla evlenir) ve onun (kayınpederinin) evine girerse, daha sonra gelin kaderine giderse (ölürse), (damat) bütün getirdiğini ( evden) çikarmiyacaktir. (Yalnız) artanını (tirhatum'un dışında olanı) alacaktır. Buna 1 sekel için 1/6 sekel ve 6 dane faiz, 1 kur arpa için 1 /6 sekel ve 6 dane faiz, 1 kur arpa için 1 massiktum ve 4 sat faiz ilave edecektir.

§-19) Bir adam ki karşılığına (ayni olarak borç) veriyor, harman yerinde ödettirecektir.

§-20) Eğer bir adam (x x x) i (xxx) e (borç) verirse ona arpayı gümüşe çevirdiyse (arpanın değerini gümüş olarak hesap ettiyse) hasat zamanı arpayı ve faizini 1 kur için 1 massiktum ve 4 sat (olarak) alacaktır.

§-21) Eğer bir adam gümüşü gümüş değerine göre verirse, gümüşü ve faizini bir sekel 'e 1/6 ve 6 dane (gümüş) faiz olarak alacaktır.

§-22) Eğer bir adam bir adamdan hiç alacağı yoksa ve adamın kadın kölesine haciz korsa, kölenin sahibi ''senin benden hiç alacağın yok'' diye tanrı yemini yapacak ve kadın kölenin değeri olan gümüşü tartacaktır.

§-23) Eğer bir adamın bir adamdan hiç alacağı yoksa (buna rağmen) adamın kadın kölesine haciz kor ve haczettiğini evinde alıkor ve ölümüne sebep olursa kölenin sahibine 2 kadın köle ödeyecektir.

§-24) Eğer hiç bir alacağı yoksa fakat muskenum'un karisi veya oğlunu haczederse ve onu evinde alakor, ölümüne sebep olursa bu bir can davasıdır, haczi yapan kimse ölecektir.

§-25) Eğer bir adam kayın pederinin evine seslendiyse (görüşmek üzere ) fakat (kayınpeder) ona haksiz muamele ettiyse kızını başka bir adama verdiyse, kızın babası aldığı başlığı 2 kat (olarak) ödeyecektir.

§-26) Eğer bir adam bir adamın kızına başlık (parası) verirse ve bir başkası anasına babasına sormadan onu zorlayıp, bikrini giderirse, bir can davasıdır, ölecektir.

§-27) Eğer bir adam, bir adamın kızını anasına babasına sormaksızın ve anasına babasına sözleşme özeti ve sözleşme yapmaksızın alırsa (kız ) adamın evinde bir yıl otursa dahi onun karısı değildir.

§-28) Eğer mukavele özeti(ni) ve mukavele(yi) babasına ve anasına yaptıysa ve onu aldıysa zevcedir. (Başka) bir adamın koynunda yakalanırsa ölecektir, yasamayacaktır.

§-29) Eğer bir adam bir baskın seferinde veya istila seferinde (x x x) veya esir olarak alınıp götürülürse, günler başka bir memlekette oturursa karısı ikinci bir adamla evlenir ve evlat doğurursa (ilk kocası) döndüğü zaman karısını alacaktır.

* Eğer bir adam şehrine ve beyine kinlenirse ve kaçarsa, karısı ikinci bir adamla evlenirse döndüğü zaman karısı üzerinde hak iddia edemeyecektir.

* Eğer bir adam, bir (başka) adamın kadın kölesinin bikrini bozarsa 2/3 mana gümüş tartacaktır, kadın köle, sahibinindir.

* Eğer bir adam evladını emzirtmeye (sütanaya) ve büyütmeye, verir ve arpa, yağ, yün tayinini üç senelik ödemezse 10 mana çocuğunun büyütülmesi için tartacak ve oğlu dönecektir (geri alacaktır).

* Eğer bir kadın köle yalan söyler, bir (başka) adamın kızına kölenin oğlunu verirse büyüdüğü zaman, efendisi onu görürse onu yakalayacak ve geri alacaktır.

* Eğer sarayın bir kölesi oğlunu veya kızını büyütmek üzere bir muskenum'a verirse verdiği oğul ve kızı saray (geri) alacaktır.

* Sarayın köle kadınının oğlunu alan kimse, karşılığını (köleye köle) saraya ödeyecektir.

* Eğer bir adam malini bir emanetçiye (hancı) saklamaya verirse, ev delinmeden, kapı esiği zorlanmadan, pencere sökülmeden, saklamak için ona verdiği mal (buna rağmen) yok olduysa, malini (emanetçi) ödeyecektir.

* Eğer bir adamın evi hakikaten yıkıldıysa, ona saklamağa verdikleriyle beraber, ev sahibinin kaybı da varsa, (kayıpsa) ev sahibi Tanri Tispak kapısında ona Tanri yemini edecek olursa ve ''Senin malınla birlikte benim malim da kaybolmuştur, hata ve yalan yapmadım'' derse onun üzerinde hiçbir hakki olmayacaktır.

* Eğer (kardeş olan) ortaklardan biri hissesini verirse (satarsa, satacak olursa) ve kardeşi satın almayı arzu ederse, dışardan bir kimsenin alacağı (fiyatın) ortasını (yarısını) ödeyecektir.

* Eğer bir adam zayıflarsa (fakir düşerse) ve evini para karşılığı verirse (satarsa) satın alanın evi sattığı gün, ev sahibi onu (tekrar ) alabilecektir.

* Eğer bir adam, bir erkek köle, bir kadın köle, bir öküz veya değeri olan ne varsa satın alırsa, (fakat) satanı ispat edemezse o hırsızdır.

* Eğer bir imtiyazlı vatandaş, bir hancı veya bir bilgin birasını satarsa (satmak isterse) biracı kadın, birayı geçer fiyat üzerinden ona (onlara) satacaktır.

* Eğer bir adam, bir adamın burnunu ısırır ve koparırsa bir mana gümüş tartacaktır. (sakatlanan) göz ise 1 mana, diş ise 1/2 mana, kulak ise 1/3 mana, tokat (yanağa vurulması) ise 10 sekel gümüş ödeyecektir.

* Eğer bir adam bir adamın parmağını koparırsa 2/3 mana gümüş ödeyecektir.

* Eğer bir adam bir adamı ...de devirirse, elini kırarsa 1/2 mana gümüş ödeyecektir.

* Eğer ayağını kırarsa 1/2 mana gümüş ödeyecektir.

* Eğer bir adam, bir adamı döverse, ...sini kırarsa 2/3 mana gümüş ödeyecektir.

* Eğer bir adam ...bir adamı .... yaparsa 10 sekel gümüş ödeyecektir.

* ve ( x x x), 2/3 mana'dan 1 mana'ya kadar olan dava yürütülmesinde (muamelesinde) can sözü (ölüm kalım kararı) kıralındır (kirala düşer) .

* Eğer bir adam, çalınmış bir erkek köleyle veya çalınmış bir kadın köleyle yakalanırsa, erkek köleyse erkek köleyi, kadın köle ise kadın köleyi sevk edecektir (teslim edecektir)

* Eğer bir vali, nehir sevkıyatını idare eden bir kimse veya herhangi diğer bir memur, saraya veya muskenum'a ait bir kayıp erkek köleyi, bir kayıp kadın köleyi, bir kayıp öküzü, bir kayıp eşeği yakalar ve Eşnunna 'ya götürmesse, fakat onu evinde alıkorsa bir ayin yalnız yedi gününü geçirse dahi, saray, ondan hırsızlık malı dava edecektir.

* Eşnunna'li bağlı, zincirli ve (köle) tıraşlı bir kadın köle veya erkek köle, Eşnunna kapısından efendisi olmaksızın (izni olma- dan dan ) çıkmayacaktır.

* Bir erkek köle veya kadın köle koruyucu bir ulakla Eşnunna kapısından girerse bağ, zincir ve tıraşı konulur yapılır ve sahi- bine emanet edilmiş olur.

* Eğer bir öküz bir öküzü süserse ve ölümüne sebep olursa, yasa- yan bir öküzün fiati ile ölü bir öküzün değerini, her iki öküzün sahibi bölüşeceklerdir.

* Eğer bir öküz süskense, bölgesi, sahibini uyardıysa ve öküzünün (boynuzunu) körletmediyse, bir adamı süsüp ölümüne sebep olduysa, öküzün sahibi 2/3 mana ödeyecektir.

* Eğer bir köleyi süser ve ölümüne sebep olursa 15 sekel gümüş tartacaktır.

* Eğer bir köpek azarsa, bölge, sahibini uyarırsa ve o köpeğini yatistirmassa, bir adamı ısırır ve ölümüne sebep olursa, köpeğin sahibi 2/3 mana gümüş tartacaktır.

* Eğer bir köleyi ısırır ve ölümüne sebep olursa 15 sekel gümüş tartacaktır.

* Eğer bir duvar yıkılmaya yüz tutmuşsa ve bölge, sahibini duvar için uyardıysa, duvarını kuvvetlendirmediyse ve duvar yıkılıp bir adamın ölümüne sebep olduysa can ( davası kiralın hükmüne bağlıdır).

* Eğer bir adam, çocuk doğurttuğu karısını boşar ve ikinci bir kadınla evlenirse, erkek evinden ve eşyasından ayrı düşürülecek sonra….. gidecektir .