20.01.2008

LİPİT-İŞTAR YASALARI

Cuma, Mayıs 12, 2006 

1 Ne zaman ki büyük Anum
1 Anum u-an-gal 

2 Tanrıların atası
2 a-a-dingir-ri-ne-ke

3 Enlil / En-lil
3 Enlil / En-lil

4 Memleketlerin kıralı
4 Lugal-kur-kur-ra-ke

5 Kesin hükümleri yapan
5 En-nam-tar-ri-de

6 Nin-in-sina'ya
6 Nin-in-si-na

7 Anum'un
7 Dumu-sag-an-na-ra

11 Parlak başına doğru
11 Sag-ki-zalag-ga-ni-se

12 ...ona verdi
12 ... Mu-un-si-in

13 İşin şehrini
13 i-si-in-ki

14–15 Etrafı toprak duvarla çevrili
14–15 In-dub-ba an-ni-gar-ra-na

16 kırallığı
16 Nam-lugal
16 İyi saltanat yıllarını(nin)
16 Bal-sag-ga

17 kırallığını
17 Nam-Lugal

18 Sümer ve Akad'ı
18 Ki-en-gi ki-uri

19 Ona verdikleri zaman
19 Im-ma-na-si-mu-us-a

20 Lipit İştar
20 li-pi-it-is-tar

21 Akıllı çoban
21 u-ba

23Tanri Nunamnir tarafından
23 Nu-nam-nir-ra

24 Adı seçildiği (tayin edildiği) zaman
24 Mu-pad-da

25-26 Memlekete adaleti koymak için
25-26 Nig-si-sa kalam-ma-ga-ga-de

27–28 Ağızdan şikâyeti yok etmek için
27-28 i.an.utu

29 Kötülüğe karşı koymak icin
29 Ka-ta ku-lam-e-de

30–31 Sümer ve Akkadları hoşnut kılmak için
30-31 Giş-tukul gi-gi-de ki-en-gi ki-uri

32 Huzur getirmek için
32 Kus-ba du-ge-de

33–34 Anu, Enlil
33-34 An-ne en-lil-le

35 Memleketin kırallığına
35 Nam-nun-kalam-ma-se

36 Lipit İştar’ı
36 li-pi-it-is-tar

37 Tayin ettiklerinde
37 Mu-un-pad-de-es-a-ba

38–39 O zaman(ben) Lipit İştar
38-39 u-ba li-pi-it-is-tar

40-41 Nippur'un ağırbaşlı çobanı
40-41 Sipad-buru-na nibru-ki

42–43 Ur'un sadık çiftçisi
42-43 En-gar-zi uri-ki-ma

44 Eridu'yu terketmeyen
44 Mus-nu-tum-mu eridu-ki-ga

45-46 Uruk'un uygun beyi
45-46 En-me-te ur-u-kiga

47 İşin kıralı
47 Lugal-i-si-in-ki-na

48 Sümer ve Akkad kıralı
48 Lugal-ki-en-gi ki-uri

49-50 İnnanna'nın kalbine uygun (olan) ben
49-50 Sa-gi-u-a Inanna-ka me-en

51-52 Enlil'in sözüne uygun olarak
51-52 İnim-en-lil-la-ta

53-54 Sümer, Akkad'da adaleti
53-54 Nig-si-sa ki-en-gi ki-uri

55 Tesis ettim (koydum)
55 Ba-ni-in-gar-ra-as

Kolon II

1 O zaman
1 u-bi-a

2–3 Nippur kız-erkek varislerinin (varis=İbila=?Veli, Vekil)
2-3 İbila dumu-sal nibru-ki

4-5 Ur'un kız-erkek varislerinin
4-5 İbilla dumu-sal uri-ki-ma

6-7 İşin'in kız-erkek varislerinin
6-7 İbila dumu-sal i-si-in-ki-na

8–9 Sümer, Akkad kız-erkek varislerinin
8-9 İbila dumu-sal ki-en-gi ki-uri

13–15 Özgürlüklerini, eşitliklerini temin ettim.
17–18 Babanın evladını desteklemesini

19–21 Evladın babasını desteklemesini

22 Babanın çocuklarıyla birlikte olmasını

23 Çocuğun babasıyla olmasını

24 (gerçekten) temin edenim.

25 Baba evinde

26 Kardeşler evinde

27 Onun yapılması icin

28 ...... yaptım (dua ettim ?)

29 Ben Lipit- İştar

30 Enlil'in oğlu

31 Baba evine

32 Kardeşler evine

33 (70'leri getirdim )

34 Bekâr evine

35 ... 10 ay için getirdim.

Kolon VII

1 Valinin oğlu …

2 Saray memurunun oğlu …

3 Müfettişin oğlu…

*Eğer bir adam, bir adama ağaç dikmek için işlenmemiş toprak verirse, o, işlenmemiş toprağı meyve bahçesi haline getirmeyi tamamlamazsa, ihmal ettiği kısım kadar hisseyi, tarla Lugal'ına (lugal burada artık sahip anlamında da kullanılacak kadar gevşemiştir-bn) hisse fazlası olarak verecektir.

*Eğer bir adam, bir adamın bahçesine girerse, hırsızlıkla yakalanırsa 10 şekel gümüş tartacaktır.

*Eğer bir adam, bir adamın bahçesinden ağaç keserse ½ mana gümüş tartacaktır.

§ 11 -Eğer, bir adamın evine bitişik olan, bir başka adamın ekilmemiş tarlası ihmal edilirse ve evin sahibi ekilmemiş tarlanın sahibine senin tarlan ihmal edilmiştir, benim evime bir adam hırsızlık için girebilir, evini sağlamlaştır derse, bu sözleri doğrulandığında tarlanın sahibi evin sahibi(nin) yok olan eşyalarını ona ödeyecektir.

§ 12 - Eğer bir adamın erkek veya kadın kölesi şehrin içine kaçarsa, başka bir adamın evinde bir ay kadar oturursa, (bu) ispat edilirse, köleye karşılık köle verilecektir.

§ 13 -Eğer kölesi yoksa 15 şekel gümüş tartacaktır.

§ 14 -Eğer bir adamın kölesi efendisine köleliğini ödediyse, efendisine köleliğini iki misli (ödediği) doğrulanırsa o köle serbest bırakılacaktır.

§ 15 - Eğer miqtum kıral hediyesi ise, o alınmayacaktır.

§ 16 -Eğer bir miqtum, kendi isteği ile bir adama giderse o adam onu alakoymayacaktır, gönlünün istediği yere gidebilir.

§ 17 - Eğer bir adam, bir adamı kuvveti (yetkisi) olmaksızın (o adamın) bilmediği bir mesele için onu bağlarsa o adam (o iş için) zorlanmayacaktır. Onu bağladığı meselenin cezasını (birinci adam) çekecektir.

§ 18 -Eğer bir evin sahibi veya sahibesi evin vergisini vermezse ve bir yabancı adam onu verirse, üç sene için (sahibini) oradan çıkaramayacaklar, evin vergisini veren adam evi üzerine alacak evin sahibi (ise) şikâyette bulunmayacaktır…. Eğer ev sahibi….

§ 21-…...(kadına) hediye edilen baba evinin hediyesini varis olduğu için (koca) alacaktır.

§ 22- Eğer baba hayatta ise ister yüksek sınıftan bir rahibe, ister din sınıfından diğer bir rahibe olsun, kızı varis gibi kendi evinde oturacaktır.

Eğer hayatta olan babasının evinde kız evlat. Eğer evlendiği sonraki eş, ona çocuk doğurursa (kadının) babasının evinden getirdiği başlık çocuklarına… önceki eşin çocuğunu ve sonraki eşin çocuğu ise (yalnız) babalarının malını eşit olarak aralarında bölüşeceklerdir.

§ 25- Eğer bir adam bir kadın alırsa (evlenirse) (kadın) ona çocuk doğurursa, çocukları hayatta ise, ayrıca bir cariye efendisine çocuk doğurursa, baba, cariye ve çocuklarına özgürlüklerini verirse, cariyenin çocukları efendisinin çocukları ile evi bölüşmeyeceklerdir. 

§ 26- Eğer ilk karısı ölürse, karısından sonra cariyesini karılığa alırsa, ilk karısının çocukları onun varisleridir. Cariyenin efendisine doğurduğu çocuklar (karısından doğan ) çocuk gibidir, evde yetişeceklerdir.

§ 27- Eğer bir adamın karısı ona çocuk doğurmazsa, bir sokak kadını (fahişe) ona çocuk doğurursa, bu sokak kadını için arpa tayinini, yağ tayinini ve onun elbise tayinini ona temin edecektir. Sokak kadının ona doğurduğu çocuklar onun varisleridir. Fakat karısı yasadıkça, sokak kadını ilk karısı ile birlikte evde oturmayacaktır. (*miqtum: Borç yüzünden köleliğe giren bir kimse)

§ 28 - Eğer bir adam ilk karısından yüzünü çevirdiyse. (kadın) evden çıkmadıysa, kıymetli eş olarak evlendiği karısı ikinci karıdır, ilk karısına bakacaktır.

§ 29 - Eğer damat Kayın pederinin evine girer, damatlık hediyesi yaparsa, sonra (evden) onu kovarlarsa ve eşini düşmanına verirlerse götürdüğü damatlık (nişanlılık) hediyesini ona (geri) verecekler, eşini düşmanı alamıyacaktır.

§ 30 - Eğer karısı olan genç bir erkek, bir sokak kadınını alırsa, sokak kadınına dönmemesini hâkimler emrederlerse, ondan sonra ilk karısını boşarsa, para... ……boşanma verecektir.

§ 31 - (dört satır kadar eksik) ... Ona verirse babanın ölümünden sonra varisler baba evini bölüşeceklerdir. (fakat) evin hissesini bölüşmeyecekler, babalarının sözünü suda kaynatmayacaklardır (itaatsizlik etmeyeceklerdir).

§ 32 - Eğer baba hayatta iken, büyük kardeşe (büyük oğlu için) damatlık hediyesini (bir kenara) koyduysa (ve) hayatta olan babanın önünde (zamanında) büyük kardeş karı alırsa ( evlenirse ) babanın (ölümünden) sonra varis…….. (17 satır eksik)

§ 33 -………evin bölüşülmediği (eğer) doğrulanırsa 10 şekel gümüş tartacaktır.

§ 34 - Eğer bir adam bir öküz kiralarsa, sırtını (boyunduruktan dolayı) zedelerse fiyatının üç katını tartacaktır.

§ 35 - Eğer. Bir adam öküz kiralarsa, (onun) gözüne zarar verirse fiyatının yarısı kadar tartacaktır.

§ 36 - Eğer bir adam öküz kiralarsa, boynuzunu kırarsa fiyatının 1/4 nü ödeyecektir.

§ 27 -Eğer bir adam öküz kiralarsa kuyruğunu zedelerse fiyatının ¼ nü ödeyecektir. 

Epilogue /Sonsöz

(Baştan 1–5 e kadar kırık)

Sümer ve Akkad'da tanrı Utu'nun doğru sözlerine (ona uygun olarak) gerçek adalete bağlı olunsun.

Enlil'in ağzından çıkan (sözlere uyarak) Ben Enlil'in oğlu Lipit- İştar, düşmanlık ve isyanı geri döndürdüm (ortadan kaldırdım), ağlama, şikayet ve feryatları yasak hale soktum.

Gerçek ve doğruluğu tecelli ettirdim. Sümer ve Akkad'lıların bedenini hoş ettim.

(19 satır kadar eksik)

Sümer ve Akkad'ın zenginliğini sağladığım zaman bu steli buraya diktim.
Kötü bir iş (bununla ilgili olarak) yapmayacak olan kimseye, benim eserime zarar vermeyecek olana, kitabeyi tahrib edip kendi adını oraya yazmayacak olana uzun günlerin hayatı ve nefesi başına olsun (hediye edilsin). Mabette göğe doğru boynu yükselsin.

Enlil'in parlak başı gökten ona dönsün.

Ona kötülük yapan kimse, eserime zarar veren kimse, bu nesnenin bulunduğu eve giren kimse, onun dikili bulunduğu kaideyi değiştiren kimse, onun yazıtını bozan (ve) kendi [adını ] yazan kimse (veya) bu lanetten dolayı kendi yerine başkasını korsa, o adam (ister) olsun (ister) olsun (7 satır kırık) ...ondan alsın.

Bolluk efendileri olan tanrı Aşnan ve Sumugan…..ondan olsunlar. ….(satırlar eksik) ...yok etsin. Yerin ve göğün hakimi olan tanrı Utu... büyük... alsın.

(kırık)

Memleketinin temeli sağlam olsun.
kıralı herkim olursa olsun Ninurta kuvvetli kahraman Enlil'in oğlu ......



**************