Toplum Ve Tarih: Göbekli Tepe'de 12 Bin Yıllık Hayvan Totemler...

Göbekli Tepe: En Büyük Arkeolojik Keşif...

Safa Kaçmaz

Samuel Noah Kramer tarafından, “Tarih Sümerle Başlar” şeklinde başlıkların atılmış olduğu kitapların bu iddiası artık sürdürülemez durumdadır. Özellikle Göbekli Tepe keşfiyle, gerçekten de “medeniyet tarihi”nin yeni bir yazım türü için gerekli alt yapı ortaya çıkmış durumda.

Gelgelelim “Bütün Kültürlerin Kökeni Sümer” başlıklı bir kitabı bitirmekte olduğunu ilan eden (bkz. Muazzez İlmiye Çığ,Sumerlilerde Tufan,Tufan’da Türkler, sayfa. 9)

Muazzez Hanım ve benzeri görüşte olanlar için, Göbekli Tepe’de keşfedilen ve Mezopotamya uygarlık düzeyini İ.Ö 10.000’li yıllara kadar geri götüren bir olayı yorumlamak oldukça zor olacaktır. Zaten böylesine önemli bir keşif ortada dururken, Muazzez hanımın Göbekli Tepe’deki keşfi yok sayan iddialar üzerine kurulu “Bütün Kültürlerin Kökeni Sümer” başlıklı kitap hazırlama bildirileri, durumun ne olacağı hakkında fikir veriyor.

Aşağıda,"Arkeoloji Ve Sanat Yayınları"ndan çıkmış olan "Klaus Schmidt.Göbekli Tepe/En Eski Tapınağı Yapanlar" başlıklı kitaptan bazı alıntı/bölümler bulunmaktadır.

Biz, Göbekli Tepe'yi "tanıma ve tanıtma" konusundaki çabalarımızı sürdüreceğiz ve daha sonra K. Schmidt’in Göbekli Tepe kazılarından elde edilen bulgulara ilişkin yorumlarına ve değerlendirmelerine dönme fırsatı yaratacağız.

Fakat şimdiden şunları söylemekte pek sakınca yok: Göbekli Tepe'ye ilişkin olarak, “İlk tapınak”, “avcı- toplayıcı topluluk” gibi doğruluğu çok şüpheli erken genel yargılar bir yana, Göbekli Tepe’ye ilişkin olarak Bay K. Schmidt’in değerlendirmelerinde, eski toplumların hayvan totemler ve bunların dinsel inançtaki yerleri vb. pek hatta hiç, göz önünde tutulmamaktadır.

Oysa, domuzdan eşeğe, aslandan tavşana, turnadan ceylana kadar burada resmedilmiş hayvanlar, toplum bilim alanında çalışan bir uzmana , “hayvanat bahçesine girme hissi” değil, verse verse, eski toplumun örgütsel yapılanmasındaki o yüksek bilgeliği ve zenginliği anlatabilmeliydi....

Göbekli Tepe: Hayvan Totemler ve Cinsellik... - toplumvetarih

toplumvetarih.blogcu.com

Resim 32:
Göbekli Tepe platosunda Taş Çağı'na ait taş ocağı işliğinde karakteristik olan,megalitik (büyük taşlar) çalışma parçalarının çıkarılmasında kullanılan U biçimli atık taş kanalları. Buradaki örnekte, oval nesne üzerinde çalışmanın tam olarak bitirilmediği görülmekte.

Resim 33:
7 m uzunluğunda, 3 m genişliğindeki T başlı dikili taş, kuzey platosundaki taş ocağında öylece terk edilmiş.

***

Kutsal alanın çok yakınlarında bulunan doğal taş kaynakları, (T) daha doğrusu muhtemelen, erken Hristiyan sembolü olarak (+) (ittifak) olarak yerleştirilen taşların bu bölgeden alınmış olduğuna şüphe bırakmıyor.

Eskiden olsa, "Mısır Piramitleri"ni inşa ettirmek için bile derhal “uzay”dan Apollo füze araçlarıyla taş falan getirten kalpazan “bilim adamları” çıkabilirdi belki... ama artık bu tür basit yalanlar veya “Allah” başvurularının pek kıymeti yok... Olan, gözlerimizin önünde gelişmiş bir uygarlıktır.

Resim 36:

Göbekli Tepe’nin güneybatı platosunda yer alan kaya tapınağı olarak adlandırılan yer, ana kaya yüzeyindeki derinleştirilmiş oval yüzeyler, ortadaki iki yükselti ve bunu çevreleyen sekiden oluşmaktadır.

Günümüzdeki dikili taşlı yuvarlak yapıların tipik olarak iki dikili taş altlığının var olduğunu göz önüne getirdiğimizde, “kaya tapınağı” da E Yapısı olarak adlandırılmıştır.

Resim 34:
Yaka biçimli köşeleri olan, bütün halde ele geçmiş, görkemli taş levha, B Yapısı’nın yıkıntıları arasında ele geçirildi. İki kat daha büyük ama iyi korunamamış benzeri diğer bir örnek ise güney platosunda tespit edilmiştir.

Resim 35:
Tepenin batı kenarındaki işlik buluntusu; kireç taşı levhalar, mimari parça ve heykel olarak çalışılmış. Soldan sağa doğru bitirilmemiş, kırılmış kapı giriş taşı, resimli sütun ve bitirilmemiş diğer heykeller görülmekte.

Resim 59:
C Yapısı’ndaki Dikili taş 12’nin sağ yüzeyinin tümü kabartmalarla doludur. Dikili taşın başında ise büyük olasılıkla, parmaklık desenli bir ağın önünde duran kuşlar betimlenmiştir; onun altında ise erkek yaban domuzu ve bir tilki görülmekte.Tilki kabartması, daha sonra buraya eklenen seki kabartmanın büyük bölümünü kapattığı için sadece boyun kısmına kadar açığa çıkartılmıştır.

Resim 51:
Dikili taş 9’da doğal büyüklükte bir tilki kabartması görülmekte. Tilkinin önündeki terrazzo tabana, kurban kabı olarak adlandırılan bir taş kap yerleştirilmiştir.

Resim 46:

Dikili taş 2’nin gövdesinde yukarıdan aşağıya doğru boğa, tilki ve turna kabartmaları sıralanmakta. Arka yüzdeki bukranion-gövdenin tümünün sadece profil olarak, başın ise iki tarafındaki boynuz ve kulaklarla gösterilmesi-yani bir boğa kafatası betimi bu remide görülememekte. Dikili taşın yüksekliği, etrafındaki seki levhalarından itibaren 3,15 m’yi bulmaktadır.

Yılanlardan meydana gelen ağ, onun hemen altında ise dört ayaklı bir hayvan,

büyük olasılıkla birkaç kabartması görülmekte.

"Daire" mi?
Resim 23: Şimdiye kadar sadece Göbekli Tepe’den bilinen kireç taşından yapılma büyük halka. İşlevinin ne olduğu hala bilinmemektedir.

Resim 54:

İlk bakışta dört ayaklı bir sürüngeni andıran bu kabartmanın, bir leopar betimi olması da olasıdır. Kabartma, Dikili taş 6’ya ait T başın arka yüzünde yer almaktadır.
Bunun altındaki gövde yüzeyinde kıvrılan bir yılan seçilebilmekte.

Resim 28: Doğaldan daha büyük olan kireç taşından yapılma baş, Nevali Çori’deki “totem direği” benzeri bir kompozisyon betiminin bir parçası olabilir(yüksekliği 23 cm).

Resim 45:
Yılanlardan meydana gelen ağ, onun hemen altında ise dört ayaklı bir hayvan,
büyük olasılıkla birkaç kabartması görülmekte.

Resim 84:

Dikili taş 21’in gövde yüzeyinde ceylan ve yabani eşek kabartması görülmekte.

Resim 87:

Dikili taş 38’in gövde yüzeyinin sağında bir tilki, bir erkek yaban domuzu ve üç tane kuş kabartması görülmektedir. Resim, dikili taşın açığa çıkarılmasından hemen sonra çekilmiş olması nedeniyle, alt bölümdeki taban nemi belli olmakta.

Resim 88:

Dikili taş 33’ün sağ yüzü neredeyse tümüyle ördek türü kuşlar, turnalar doksan derece döndürülmüş H işaretleri ve yılan kabartmaları ile doldurulmuştur. Ama aynı zamanda bu resim, sık sık karşılaştığımız sorunu da göstermekte: Dikili taşın etrafında tam olarak dolaşılmasını kısmen engelleyen yandaki duvarlar öylesi bir dikey açıya neden olmaktadır ki, kabartmalar fotoğraflarda ön plana çıkmaktadır. Bu optik dezavantaj, kabartmalar düz çalışılmış olduğunda kendisini belirgin bir biçimde göstermektedir.

Resim 44:

Dikili taş 1’in ön yüzünde şeritler arasında çok sayıda yılan kabartması görülmekte. İlginç olanı ise, yukarı doğru kıvrılarak ilerleyen yılanın sadece Dikili taş 1’de tespit edilmiş olmasıdır. Dikili taşın yüksekliği 3,15 m’yi bulmaktadır.

Resim 92:

Dikili taş 33’ün ön yüzünden bir ayrıntı; birbirine benzeyen böcek ya da örümceği çağrıştıran kabartma görülmekte.Yukarıdaki altı, aşağıdaki ise sekiz ayağa sahip.